ĐỘ PH NƯỚC BỌT BAO NHIÊU LÀ BÌNH THƯỜNG? BAO NHIÊU LÀ BẤT THƯỜNG? CÁCH CÂN BẰNG

1. Độ pH nước bọt là gì?

Nước bọt là chất dịch trong suốt, hơi loãng, được tiết ra từ các tuyến nước bọt trong miệng. Nước bọt chứa khoảng 90% nước, còn lại là các thành phần khác như: Enzyme, chất nhầy, kháng thể, các ion,... Tiết nước bọt được điều khiển bởi hệ thần kinh tự chủ, bao gồm:

• Hệ thần kinh giao cảm: Kích thích tiết nước bọt loãng, chứa nhiều chất điện giải.
• Hệ thần kinh phó giao cảm: Kích thích tiết nước bọt đặc, chứa nhiều enzyme và chất nhầy.

Dưới đây là vai trò của tuyến nước bọt đối với sức khỏe của chúng ta cùng cách nhận biết độ pH nước bọt bình thường và bất thường.

1.1. Vai trò của nước bọt đối với sức khỏe răng miệng

Nước bọt đóng vai trò quan trọng để duy trì sức khỏe răng miệng, giúp bảo vệ và hỗ trợ các chức năng như sau.

1.1.1. Bảo vệ men răng

Khi bạn ăn uống, vi khuẩn trong miệng tạo ra axit từ đường và tinh bột, làm giảm độ pH và tấn công men răng. Độ pH nước bọt trung tính giúp trung hòa axit, bảo vệ men răng khỏi sự ăn mòn. Trong nước bọt còn chứa các khoáng chất như: Canxi, phosphate, florua,... giúp tái khoáng men răng và bảo vệ răng khỏi sâu.

1.1.2. Giảm nguy cơ sâu răng

Nước bọt có tác dụng làm sạch khoang miệng, rửa trôi thức ăn thừa trên bề mặt răng. Điều này sẽ hạn chế hình thành mảng bám, ngăn ngừa sâu răng và các bệnh về nướu. Ngoài ra, enzyme trong nước bọt như: Lysozyme, lactoferrin,... có khả năng tiêu diệt vi khuẩn. Lysozyme giúp phá vỡ thành tế bào vi khuẩn, ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn và bảo vệ răng khỏi sâu răng.

1.1.3. Hỗ trợ tiêu hóa

Nước bọt chứa chất nhầy, giúp làm mềm thức ăn, tạo điều kiện thuận lợi cho việc nhai và nuốt. Trong nước bọt chứa enzyme amylase giúp phân hủy tinh bột thành các phân tử đường maltose nhỏ hơn. Maltose dễ dàng hấp thu vào ruột non, cung cấp năng lượng cho cơ thể. 

Nước bọt chứa các chất kích thích tiết dịch tiêu hóa, bao gồm gastrin và secretin. Những chất này kích thích dạ dày tiết ra dịch vị và ruột non tiết ra dịch ruột, hỗ trợ quá trình tiêu hóa thức ăn hiệu quả hơn.

Nước bọt chứa các chất kích thích hỗ trợ quá trình tiêu hóa thức ăn hiệu quả hơn

1.1.4. Độ pH nước bọt thích hợp giúp giữ ẩm và bôi trơn miệng

Nước bọt chứa lượng lớn chất nhầy, được tạo ra bởi tuyến nước bọt dưới lưỡi và dưới hàm. Chất nhầy này tạo lớp màng mỏng bao phủ niêm mạc miệng, giữ cho miệng luôn ẩm ướt và mềm mại. Qua đó sẽ ngăn ngừa tình trạng khô miệng, nứt nẻ môi, tạo cho bạn cảm giác dễ chịu khi nói chuyện và ăn nhai.

1.1.5. Chữa lành vết thương

Nước bọt chứa các chất kháng khuẩn như: Lactoferrin, peroxidase,... giúp tiêu diệt vi khuẩn và bảo vệ vết thương khỏi bị nhiễm trùng. Trong nước bọt còn chứa các chất chống viêm như: Interleukin-10, transforming growth factor-β, giúp giảm viêm tại chỗ vết thương, thúc đẩy quá trình lành thương. Các chất chống viêm này làm giảm sưng tấy, đỏ và đau nhức tại vết thương, tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình tái tạo da. 

1.2. Độ pH nước bọt bình thường

Độ pH nước bọt là thước đo mức độ axit hay kiềm của nước bọt. Nước bọt bình thường có độ pH nằm trong khoảng 6,2 - 7,6. Độ pH nước bọt ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình tái khoáng hóa và khử khoáng của men răng. Mức pH nằm trong khoảng này giúp duy trì môi trường miệng ở trạng thái cân bằng, bảo vệ men răng và ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn.

Nước bọt bình thường có độ pH nằm trong khoảng 6,2 - 7,6

Ngoài ra, độ pH nước bọt còn ảnh hưởng đến hoạt động của các enzyme tiêu hóa trong miệng như amylase. Môi trường pH lý tưởng giúp các enzyme này hoạt động hiệu quả, hỗ trợ quá trình tiêu hóa bắt đầu từ miệng. Sự cân bằng pH cũng giúp ngăn ngừa vi khuẩn và giảm nguy cơ viêm nướu.

1.3. Độ pH nước bọt bất thường

Độ pH nằm ngoài phạm vi 6,2 - 7,6, được coi là độ pH bất thường. Điều này sẽ dẫn đến nhiều vấn đề về sức khỏe răng miệng như:

• Độ pH quá thấp (quá axit): Axit trong nước bọt sẽ tấn công men răng, làm hỏng cấu trúc răng và dẫn đến sâu răng. Vi khuẩn phát triển mạnh trong môi trường axit, dẫn đến viêm nướu, chảy máu chân răng và tiến triển thành viêm nha chu, nặng hơn là mất răng. 
• Độ pH quá cao (quá kiềm): Độ pH quá cao tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển gây các bệnh nhiễm trùng miệng như: Nấm miệng, viêm lưỡi,... Vi khuẩn trong miệng sinh sôi nảy nở gây ra các mùi hôi khó chịu, làm bạn tự ti khi giao tiếp.

2. Cách cân bằng độ pH nước bọt

Nước bọt đóng vai trò quan trọng giúp bảo vệ sức khỏe răng miệng và tổng thể. Tuy nhiên, độ pH nước bọt bất thường sẽ dẫn đến: Sâu răng, mòn men răng, viêm nha chu,... Để bảo vệ nụ cười khỏe mạnh, bạn nên thực hiện các cách giúp cân bằng độ pH nước bọt sau đây.

2.1. Uống nhiều nước

Đây là cách đơn giản và hiệu quả nhất để cân bằng độ pH nước bọt. Khi cơ thể được cung cấp đủ nước, tuyến nước bọt được kích thích hoạt động, tiết ra nhiều nước bọt hơn. Nước bọt giúp rửa trôi thức ăn thừa, giữ ẩm cho khoang miệng, làm giảm độ axit và cân bằng độ pH. 

Nước có tính trung tính (pH = 7) giúp trung hòa axit trong miệng, từ đó bảo vệ men răng khỏi sự ăn mòn. Bạn nên uống nước đều đặn mỗi ngày, đặc biệt là sau khi ăn, để duy trì tiết nước bọt và cân bằng độ pH hiệu quả hơn. Uống nước cũng giúp loại bỏ các mảng bám và vi khuẩn khỏi bề mặt răng, làm giảm nguy cơ sâu răng, viêm nướu.

 Uống nhiều nước là cách đơn giản và hiệu quả nhất để cân bằng độ pH nước bọt

2.2. Hạn chế uống nước có gas, nước chứa cồn

Nước có gas chứa lượng axit cao, đặc biệt là axit phosphoric. Khi uống nước có gas, axit này sẽ hòa tan vào nước bọt, làm giảm độ pH và tạo môi trường axit trong khoang miệng. Axit tấn công men răng, làm men răng bị mòn và yếu, dẫn đến sâu răng. Nước có gas còn làm giảm lượng nước bọt tiết ra, dẫn đến nứt nẻ môi, hôi miệng,... 

Cồn có tính lợi tiểu, làm cơ thể mất nhiều nước. Khi cơ thể thiếu nước, lượng nước bọt tiết ra cũng sẽ giảm, dẫn đến khô miệng. Cồn còn làm giảm hoạt động của các enzyme trong nước bọt, làm nước bọt không thể thực hiện chức năng trung hòa axit và tiêu hóa thức ăn. Đồ uống chứa cồn tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển, dẫn đến sâu răng.

2.3. Giữ vệ sinh răng miệng

Vi khuẩn trong khoang miệng là nguyên nhân chính gây ra axit, làm giảm độ pH của nước bọt. Vệ sinh răng miệng kỹ lưỡng sẽ giúp bạn loại bỏ mảng bám, hạn chế hình thành axit và giúp cân bằng độ pH nước bọt. Dưới đây là gợi ý giúp bạn chăm sóc răng miệng hiệu quả:

• Đánh răng đều đặn: Bạn nên đánh răng ít nhất 2 lần mỗi ngày sau khi ăn sáng và trước khi đi ngủ. Đồng thời, kết hợp sử dụng bàn chải lông mềm và kem đánh răng chứa fluoride để củng cố men răng và làm sạch răng hiệu quả. 
• Sử dụng chỉ nha khoa: Bàn chải đánh răng chỉ làm sạch hiệu quả trên bề mặt răng. Do đó bạn nên dùng thêm chỉ nha khoa sau khi ăn để loại bỏ thức ăn thừa ở kẽ răng tốt hơn. 
• Sử dụng nước súc miệng: Nước súc miệng không cồn giúp tiêu diệt vi khuẩn mà không làm khô miệng hay giảm lượng nước bọt. Điều này giúp duy trì sự tiết nước bọt và cân bằng độ pH.
• Kẹo cao su không đường: Kẹo cao su giúp kích thích tiết nước bọt, trung hòa axit trong miệng và ngăn ngừa sâu răng.

Dùng thêm chỉ nha khoa sau khi ăn sẽ loại bỏ thức ăn thừa ở kẽ răng tốt hơn

2.4. Xây dựng chế độ ăn uống khoa học

Xây dựng một chế độ ăn uống khoa học giúp cấp đầy đủ dinh dưỡng cho cơ thể và giúp duy trì cân bằng độ pH nước bọt. Dưới đây là các gợi ý giúp bạn thiết lập chế độ ăn uống lành mạnh:

• Hạn chế thực phẩm và đồ uống có tính axit: Thực phẩm và đồ uống có tính axit như: Nước trái cây có ga, cà phê,... làm giảm độ pH của nước bọt, tạo môi trường axit trong khoang miệng. Từ đó dẫn đến sâu răng và các vấn đề về răng miệng khác như: Viêm nướu, viêm nha chu,...
• Hạn chế đường và tinh bột: Đường và tinh bột là nguồn thức ăn cho vi khuẩn gây sâu răng. Vi khuẩn phân giải các loại thực phẩm này và tạo ra axit, làm giảm độ pH của nước bọt và làm tổn thương men răng. Hạn chế tiêu thụ đồ ngọt và thức ăn nhanh giúp giảm lượng axit trong miệng và duy trì độ pH nước bọt ở mức trung tính.
• Ăn nhiều rau xanh và trái cây: Các loại rau xanh như: Cải xoong, cải xoăn,... và các loại trái cây như: Dưa hấu, dưa gang,.. có tính kiềm cao. Điều này giúp trung hòa axit trong miệng và duy trì độ pH ổn định.
• Bổ sung chất xơ: Thực phẩm giàu chất xơ như: Táo, cà rốt, cần tây,... giúp kích thích tiết nước bọt, tăng khả năng tự làm sạch của miệng và trung hòa axit. Nước bọt được tiết ra nhiều hơn sẽ giúp duy trì độ pH ổn định và bảo vệ men răng.
• Uống đủ nước: Uống đủ nước hàng ngày giúp duy trì tiết nước bọt và giữ cho miệng luôn ẩm ướt. Nước cũng giúp rửa sạch các mảnh vụn thức ăn và trung hòa axit trong miệng, ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn.

2.5. Kiểm tra sức khỏe răng miệng định kỳ

Trong các buổi kiểm tra, bác sĩ sẽ phát hiện sớm các vấn đề như: Sâu răng, viêm nướu, mảng bám,...là những nguyên nhân làm tăng axit trong miệng. Từ đó, bác sĩ sẽ đưa ra các biện pháp điều trị phù hợp để cân bằng độ pH, giúp bạn bảo vệ sức khỏe răng miệng. Khám răng định kỳ còn giúp bạn phát hiện sớm và điều trị kịp thời vấn đề về răng miệng, ngăn ngừa biến chứng như: Mất răng, viêm tủy răng,...

Nên khám răng định kỳ tại nha khoa

2.6. Thường xuyên cạo vôi răng

Cao răng là môi trường lý tưởng cho vi khuẩn phát triển và sản sinh ra axit, làm giảm độ pH nước bọt. Khi cao răng được loại bỏ, vi khuẩn gây hại giảm, môi trường miệng sạch sẽ, thúc đẩy tuyến nước bọt tiết ra nhiều nước bọt hơn. Điều này giúp cải thiện sức khỏe răng miệng và giúp nước bọt duy trì độ pH cân bằng, bảo vệ răng khỏi sự tấn công của vi khuẩn.

Như vậy, độ pH nước bọt không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe răng miệng mà còn là chỉ số phản ánh sức khỏe tổng thể. Duy trì độ pH nước bọt trong khoảng 6,2 - 7,6 là điều cần thiết để bảo vệ men răng và hỗ trợ quá trình tiêu hóa. Hy vọng bài viết này đã giúp bạn biết được cách để cân bằng độ pH nước bọt, từ đó bảo vệ sức khỏe toàn diện hiệu quả hơn.