Biểu đồ thứ tự mọc răng sữa của trẻ theo độ tuổi: Dấu hiệu và cách xử lý đau

Hiểu rõ thứ tự mọc răng sữa giúp Quý khách dễ dàng theo dõi quá trình phát triển răng miệng của bé. Theo biểu đồ tiêu chuẩn, trẻ sẽ mọc khoảng 20 chiếc răng sữa từ 6 – 30 tháng tuổi, bắt đầu với răng cửa giữa hàm dưới và kết thúc bằng răng hàm thứ hai. Trong thời gian này, trẻ thường có các triệu chứng mọc răng như sốt nhẹ, sưng nướu, chảy nước dãi, quấy khóc. Nếu trẻ chậm mọc răng hoặc răng mọc lệch thứ tự, phụ huynh nên đưa trẻ đến Nha khoa Tâm Đức Smile để được chụp CT Cone Beam 3D, tư vấn 1:1 cùng bác sĩ chuyên khoa răng trẻ em, phát hiện sớm bất thường và chăm sóc đúng cách.

1. Giới thiệu chung về quá trình mọc răng ở trẻ

Trong hành trình phát triển thể chất toàn diện của bé, quá trình mọc răng sữa đóng vai trò vô cùng quan trọng. Đây không chỉ là bước ngoặt trong khả năng ăn nhai, mà còn ảnh hưởng đến sự phát âm, sự phát triển hàm mặt, và đặc biệt là sự hình thành răng vĩnh viễn sau này.

Giai đoạn mọc răng sữa thường bắt đầu từ 6 tháng tuổi và kéo dài đến khoảng 30 tháng tuổi, trong đó 20 chiếc răng sữa sẽ lần lượt xuất hiện theo một thứ tự mọc răng chuẩn. Mỗi răng mọc ra là một dấu hiệu cho thấy hệ tiêu hoá và hệ xương hàm của bé đang phát triển bình thường.

      

Giai đoạn mọc răng sữa thường bắt đầu từ 6 – 30 tháng tuổi

Tuy nhiên, Quý khách cần lưu ý rằng nếu trẻ mọc răng chậm, không theo thứ tự răng sữa chuẩn, hoặc có biểu hiện bất thường như sốt cao kéo dài, sưng nướu nặng, chảy máu… thì rất có thể đây là dấu hiệu cảnh báo về tình trạng thiếu vi chất, di truyền, hoặc các vấn đề về răng miệng. Khi đó, việc đưa trẻ đến nha sĩ nhi để được khám răng định kỳ là vô cùng cần thiết.

Việc nắm rõ biểu đồ mọc răng trẻ sơ sinh, hiểu đúng về thứ tự răng mọc và triệu chứng khi mọc răng không chỉ giúp Quý khách theo dõi sự phát triển của trẻ một cách khoa học mà còn hỗ trợ chăm sóc răng miệng hiệu quả, tránh được các biến chứng không mong muốn.

2. Biểu đồ thứ tự mọc răng sữa chuẩn của trẻ nhỏ

Trong giai đoạn từ 6 – 30 tháng tuổi, bé sẽ dần hoàn thiện 20 chiếc răng sữa. Dưới đây là thứ tự mọc răng sữa chuẩn, được các chuyên gia nha khoa khuyến nghị:

2.1. Mốc thời gian mọc từng loại răng sữa

• 6–10 tháng: Răng cửa giữa hàm dưới – thường là những chiếc răng đầu tiên mọc, đánh dấu giai đoạn mọc răng sữa bắt đầu.
• 8–12 tháng: Răng cửa giữa hàm trên xuất hiện, giúp bé bắt đầu cắn thức ăn mềm.
• 9–13 tháng: Răng cửa bên (cả trên và dưới) bắt đầu mọc, hoàn thiện dần hàng răng phía trước.
• 13–19 tháng: Răng hàm đầu tiên mọc ra, hỗ trợ chức năng nhai tốt hơn.
• 16–22 tháng: Răng nanh mọc chen giữa răng cửa bên và răng hàm đầu tiên – đóng vai trò giữ thẩm mỹ và dẫn đường cho răng vĩnh viễn.
• 25–33 tháng: Răng hàm thứ hai xuất hiện – đây là răng mọc sau cùng trong bộ răng sữa, hoàn thiện tổng số 20 chiếc răng sữa của trẻ.

Mốc thời gian mọc từng loại răng sữa

2.2. Những điểm cần lưu ý khi theo dõi răng mọc cho bé

• Không phải trẻ nào cũng mọc răng đúng thời điểm – có thể nhanh hoặc chậm hơn 1–2 tháng, miễn là thứ tự răng sữa vẫn đúng.
• Nếu đến 12 tháng tuổi trẻ chưa mọc chiếc răng đầu tiên, Quý khách nên đưa bé đi kiểm tra bằng CT Cone Beam 3D để phát hiện sớm nguyên nhân.
• Mỗi lần mọc răng thường kèm theo triệu chứng mọc răng như: sốt nhẹ, sưng nướu, chảy nước dãi, quấy khóc… Đừng quá lo lắng nếu các biểu hiện này chỉ kéo dài 2–3 ngày.

3. Các triệu chứng thường gặp khi trẻ mọc răng

Quá trình mọc răng sữa là cột mốc quan trọng trong sự phát triển toàn diện của trẻ nhỏ, đặc biệt là về chức năng ăn nhai, phát âm và thẩm mỹ. Tuy nhiên, giai đoạn này thường đi kèm với những triệu chứng mọc răng khiến trẻ khó chịu, quấy khóc. Dưới đây là những dấu hiệu điển hình mà Quý khách cần lưu ý để chăm sóc con đúng cách.

3.1 Sốt nhẹ – phản ứng sinh lý thường gặp khi mọc răng

Trẻ thường bị sốt nhẹ (dưới 38,5°C) trong 1 – 2 ngày khi chiếc răng mới chuẩn bị nhú lên. Đây là triệu chứng mọc răng phổ biến và không đáng lo nếu không kèm các biểu hiện khác. Nguyên nhân chủ yếu là do lợi bị viêm nhẹ khi răng chuẩn bị xuyên qua mô mềm.

Lưu ý: Nếu trẻ sốt cao trên 39°C hoặc kéo dài quá 3 ngày, Quý khách nên đưa bé đến bác sĩ chuyên khoa nhi để kiểm tra các nguyên nhân khác không liên quan đến mọc răng.

3.2 Sưng nướu – đỏ lợi ở vị trí răng sắp mọc

Tình trạng sưng lợi – đỏ nướu thường xuất hiện trước khi chiếc răng trồi lên vài ngày. Nướu của bé có thể mềm, nhạy cảm và tấy đỏ, thậm chí đôi lúc có chấm trắng – dấu hiệu đầu răng lộ.

Quý khách có thể dùng khăn lạnh hoặc vòng ngậm răng chuyên dụng để giúp bé giảm đau và viêm.

3.3 Chảy nước dãi – phản xạ tự nhiên của tuyến nước bọt

Chảy nước dãi nhiều là dấu hiệu dễ nhận biết khi trẻ bắt đầu mọc răng. Lượng nước bọt tăng cao khiến bé có thể bị hăm quanh miệng, cổ, ngực nếu không được vệ sinh thường xuyên.

Gợi ý: Dùng khăn xô mềm lau nhẹ nước dãi, bôi kem chống hăm nếu cần, mặc yếm thấm nước để giữ bé khô thoáng.

Chảy nước dãi nhiều là dấu hiệu dễ nhận biết khi trẻ bắt đầu mọc răng

3.4 Hay cắn gặm – tìm cách giảm áp lực nướu

Trẻ hay cắn đồ vật, gặm tay hoặc gặm vú giả là phản xạ giảm đau lợi. Hành động này giúp bé đẩy lùi cảm giác căng tức tại chỗ răng sắp mọc. Tuy nhiên, Quý khách cần lưu ý vệ sinh kỹ các vật dụng bé cho vào miệng để tránh viêm nhiễm.

3.5 Biếng ăn – do khó chịu và đau khi nhai

Khi răng sắp mọc, nướu đau nhức khiến trẻ biếng ăn hoặc bỏ bú. Một số bé có thể chỉ bú ít, không chịu ăn dặm hoặc từ chối nhai thức ăn thô. Giai đoạn này, Quý khách nên cho bé ăn đồ mềm, nguội và dễ nuốt để bé đỡ khó chịu.

3.6 Mất ngủ – quấy khóc về đêm

Trẻ mất ngủ, hay tỉnh giấc về đêm là hiện tượng phổ biến khi mọc răng. Việc đau lợi và khó chịu khiến bé không ngủ sâu, hay khóc, cáu gắt. Có thể dùng gel giảm đau mọc răng (dành riêng cho trẻ em) theo chỉ định để giúp bé dễ chịu hơn.

3.7 Khi nào cần đưa trẻ đi khám bác sĩ?

Không phải lúc nào mọc răng cũng diễn ra êm đềm. Quý khách nên đưa trẻ đến nha sĩ nhi hoặc bác sĩ chuyên khoa nếu gặp các tình huống sau:

• Sốt cao kéo dài, không đáp ứng với thuốc hạ sốt thông thường
• Sưng lợi có mủ, nướu chảy máu, trẻ đau quá mức
• Trẻ sau 12 tháng tuổi chưa mọc răng nào
• Răng mọc lệch, chen chúc, không theo thứ tự

4. Thứ tự mọc răng vĩnh viễn và quá trình thay răng

Sau giai đoạn mọc răng sữa, trẻ sẽ bước vào giai đoạn thay răng – mọc răng vĩnh viễn từ khoảng 5 – 12 tuổi. Hiểu rõ thứ tự mọc răng vĩnh viễn giúp Quý khách theo dõi sát sao quá trình phát triển răng của trẻ và phát hiện kịp thời các bất thường.

4.1 Quá trình thay răng và mọc răng vĩnh viễn ở trẻ

• Từ 5 – 7 tuổi: Trẻ bắt đầu rụng răng cửa sữa và mọc răng cửa vĩnh viễ
• Từ 7 – 9 tuổi: Mọc răng cửa bên và răng nanh vĩnh viễn
• Từ 9 – 12 tuổi: Mọc răng hàm nhỏ vĩnh viễn thay cho răng sữa
• 12 – 13 tuổi: Răng hàm lớn vĩnh viễn mọc đầy đủ

Tổng cộng trẻ sẽ có 28 chiếc răng vĩnh viễn, chưa kể răng khôn mọc sau 18 tuổi.

4.2 Răng hàm số 6 – chiếc răng vĩnh viễn mọc đầu tiên

Một mốc quan trọng cần lưu ý là răng hàm số 6, mọc khoảng 6 tuổi, nằm ngay sau răng sữa cuối cùng. Đây là chiếc răng vĩnh viễn đầu tiên, không thay, nên rất dễ bị sâu nếu không chăm sóc kỹ.

Quý khách nên hướng dẫn trẻ đánh răng đúng cách, sử dụng kem đánh răng có fluoride, và đến nha khoa định kỳ để trám bít hố rãnh răng số 6 phòng ngừa sâu răng.

Răng hàm số 6 – chiếc răng vĩnh viễn mọc đầu tiên

4.3 Phân biệt răng sữa và răng vĩnh viễn

Tiêu chí	Răng sữa	Răng vĩnh viễn
Màu sắc	Trắng sữa, sáng	Ngà vàng, cứng hơn
Kích thước	Nhỏ, ngắn	To, dài hơn, chân răng sâu hơn
Thời gian tồn tại	6 tháng – 12 tuổi	Tồn tại suốt đời
Mọc theo thứ tự	6 – 30 tháng	5 – 13 tuổi
Rễ răng	Ngắn, dễ tiêu biến khi thay răng	Dài, chắc, bám sâu vào xương hàm

Hiểu rõ đặc điểm này giúp Quý khách chủ động theo dõi tình trạng răng miệng của trẻ và tránh nhổ nhầm răng vĩnh viễn trong giai đoạn thay răng.

5. Trẻ chậm mọc răng: Khi nào là bất thường?

Quá trình mọc răng sữa là một cột mốc phát triển quan trọng ở trẻ nhỏ. Thông thường, trẻ bắt đầu mọc răng từ 6 tháng tuổi và sẽ có đủ 20 chiếc răng sữa vào khoảng 30 tháng tuổi. Tuy nhiên, có những trường hợp trẻ sau 12 tháng chưa mọc răng đầu tiên, gây lo lắng cho nhiều bậc cha mẹ. Vậy khi nào được xem là chậm mọc răng, đâu là nguyên nhân phổ biến và nên xử lý thế nào?

5.1 Dấu hiệu nhận biết trẻ chậm mọc răng

Quý khách có thể quan sát các mốc tuổi như sau:

• Từ 6–10 tháng: thông thường trẻ sẽ mọc răng cửa giữa hàm dưới.
• Từ 8–12 tháng: tiếp theo là răng cửa giữa hàm trên.
• Nếu sau 12 tháng vẫn chưa xuất hiện chiếc răng nào, đây là dấu hiệu chậm mọc răng cần được lưu ý.

Kèm theo đó, trẻ có thể không có biểu hiện đau lợi, sưng nướu hay chảy nước dãi như các bé mọc răng bình thường.

5.2 Nguyên nhân khiến trẻ chậm mọc răng

Dưới đây là những yếu tố có thể ảnh hưởng đến thời gian mọc răng của trẻ:

Thiếu canxi và vitamin D

Đây là nguyên nhân thường gặp nhất. Khi cơ thể thiếu canxi – khoáng chất thiết yếu cho sự hình thành men răng, xương và răng sẽ phát triển chậm hơn. Đồng thời, nếu trẻ thiếu vitamin D, quá trình hấp thụ canxi cũng bị cản trở.

Khi cơ thể thiếu canxi, xương và răng sẽ phát triển chậm hơn

Di truyền từ cha mẹ

Nếu trong gia đình có cha mẹ từng chậm mọc răng, khả năng cao trẻ cũng sẽ có lịch mọc răng muộn hơn thông thường. Đây là yếu tố mang tính di truyền, không quá đáng lo nhưng cần theo dõi sát sao.

Trẻ sinh non, nhẹ cân

Các bé sinh non (trước 37 tuần) hoặc có cân nặng lúc sinh dưới 2.5kg thường có sự phát triển cơ thể chậm hơn, bao gồm cả răng miệng. Những bé này có thể bắt đầu mọc răng muộn hơn vài tháng so với trẻ bình thường.

Thiếu dinh dưỡng

Chế độ ăn thiếu chất – đặc biệt là canxi, photpho, protein, vitamin nhóm B – có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của răng. Việc bú sữa mẹ không đủ hoặc chế độ ăn dặm nghèo dưỡng chất là nguyên nhân cần kiểm tra.

Một số bệnh lý hệ thống

Một vài tình trạng như suy giáp bẩm sinh, hội chứng Down, bệnh còi xương, hay rối loạn tuyến yên cũng có thể khiến răng trẻ mọc chậm hoặc mọc không theo thứ tự bình thường.

5.3 Khi nào cần đưa trẻ đi khám?

Quý khách nên chủ động đưa bé đến các cơ sở nha khoa uy tín hoặc bệnh viện chuyên khoa nhi nếu:

• Trẻ trên 12 tháng chưa mọc bất kỳ chiếc răng nào
• Có dấu hiệu bất thường về xương hàm, nướu răng
• Bé sút cân, biếng ăn, ngủ không ngon kéo dài
• Có bệnh lý kèm theo như chậm phát triển vận động

6. Cách chăm sóc răng miệng cho bé theo từng giai đoạn

Việc chăm sóc răng miệng cho bé không chỉ bắt đầu khi răng đã mọc mà cần được thực hiện ngay từ khi chưa có chiếc răng đầu tiên. Mỗi giai đoạn phát triển, Quý khách cần áp dụng phương pháp chăm sóc phù hợp, giúp bé có hàm răng chắc khỏe và phát triển đều đặn.

6.1 Giai đoạn từ sơ sinh đến khi mọc răng đầu tiên

• Dù bé chưa mọc răng, vi khuẩn vẫn có thể tích tụ trong khoang miệng.
• Quý khách nên dùng khăn mềm sạch nhúng nước ấm để lau nhẹ lưỡi và nướu mỗi ngày, giúp ngăn ngừa viêm lợi và mùi hôi.
• Tuyệt đối không cho trẻ bú đêm kéo dài sau khi mọc răng vì sữa đọng trong miệng gây sâu răng.

6.2 Giai đoạn từ 6 tháng – 3 tuổi (mọc đủ 20 răng sữa)

• Khi răng đầu tiên nhú lên, nên dùng bàn chải trẻ em lông siêu mềm để làm sạch răng.
• Không sử dụng kem đánh răng có fluoride ở giai đoạn này nếu trẻ chưa biết nhổ nước.
• Vệ sinh răng miệng ngày 2 lần: sáng sau khi ngủ dậy và tối trước khi đi ngủ.
• Hướng dẫn Quý khách kiểm tra và vệ sinh kỹ vùng răng hàm trong cùng – nơi dễ tích tụ cặn sữa, thức ăn.

Nên dùng bàn chải trẻ em lông siêu mềm để làm sạch răng

6.3 Khi trẻ mọc răng – giảm đau & hỗ trợ tại nhà

Khi mọc răng, bé có thể xuất hiện các biểu hiện như:

• Chảy nước dãi nhiều
• Lợi sưng đỏ, bé hay gặm đồ vật
• Khó ngủ, hay quấy khóc, biếng ăn

Để giúp bé cảm thấy dễ chịu hơn, Quý khách có thể:

• Dùng khăn lạnh sạch chườm vùng má để giảm sưng
• Cho trẻ ngậm vòng nhai mát lạnh chuyên dụng
• Sử dụng gel giảm đau mọc răng (nên tham khảo ý kiến bác sĩ)
• Hạn chế cho trẻ ăn đồ nóng – ngọt – dễ gây sâu răng

6.4 Giai đoạn bé bắt đầu thay răng (từ 5 – 12 tuổi)

• Đây là lúc răng vĩnh viễn mọc thay thế răng sữa, cần được chăm sóc kỹ lưỡng.
• Nên tập cho trẻ thói quen súc miệng bằng nước muối loãng, dùng chỉ nha khoa từ sớm.
• Đưa trẻ đi khám răng định kỳ 6 tháng/lần để kịp thời xử lý răng mọc lệch, răng mọc sai hướng.

7. Khi nào cần đưa bé đến nha sĩ kiểm tra răng?

Việc theo dõi thứ tự mọc răng của trẻ không chỉ là điều cần thiết để đảm bảo sự phát triển răng miệng bình thường mà còn giúp phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường tiềm ẩn. Dưới đây là những thời điểm quan trọng mà Quý khách nên đưa bé đến nha sĩ để kiểm tra:

7.1 Sau 12 tháng tuổi mà chưa mọc răng đầu tiên

Theo biểu đồ mọc răng sữa, hầu hết trẻ sẽ mọc chiếc răng cửa giữa hàm dưới đầu tiên vào khoảng 6 – 10 tháng tuổi. Nếu sau 12 tháng tuổi, bé vẫn chưa có bất kỳ chiếc răng nào, đây có thể là biểu hiện của tình trạng trẻ chậm mọc răng – một yếu tố cần được đánh giá bởi bác sĩ nha khoa.

Một số nguyên nhân có thể khiến trẻ mọc răng muộn:

• Thiếu canxi, vitamin D trong chế độ ăn
• Yếu tố di truyền
• Trẻ sinh non, nhẹ cân
• Rối loạn tuyến giáp hoặc hormone tăng trưởng

Thiếu canxi, vitamin D trong chế độ ăn có thể khiến trẻ chậm mọc răng

7.2 Khi răng mọc không theo đúng thứ tự

Trên thực tế, thứ tự mọc răng sữa có thể thay đổi đôi chút ở mỗi trẻ. Tuy nhiên, nếu răng nanh mọc trước răng cửa hoặc răng hàm mọc quá sớm so với biểu đồ thông thường, Quý khách nên đưa bé đến nha sĩ chuyên khoa Răng Trẻ Em để kiểm tra.

Thứ tự mọc răng sai lệch có thể gây:

• Sai khớp cắn
• Lệch hàm, khó nhai về sau
• Ảnh hưởng quá trình thay răng sau này

Việc theo dõi sát sao và kiểm tra định kỳ sẽ giúp phát hiện sớm và can thiệp kịp thời, hạn chế các bất thường về hàm mặt khi trẻ trưởng thành.

7.3 Khi trẻ có dấu hiệu mọc răng bất thường

Ngoài yếu tố thời gian và thứ tự, Quý khách cũng cần lưu ý đến các biểu hiện bên ngoài trong quá trình trẻ mọc răng, bao gồm:

• Sưng nướu kéo dài, không thuyên giảm
• Trẻ sốt cao nhiều ngày liền (> 38.5°C)
• Biếng ăn, mất ngủ liên tục
• Quấy khóc bất thường
• Nướu chảy máu, có mủ

8. Kết luận

Việc hiểu rõ thứ tự mọc răng của trẻ, từ chiếc răng cửa đầu tiên đến răng hàm cuối cùng, không chỉ giúp Quý khách yên tâm theo dõi mà còn chủ động trong việc phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường.

Việc hiểu rõ thứ tự mọc răng của trẻ giúp phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường

Hãy nhớ rằng:

• Sau 12 tháng tuổi chưa mọc răng hoặc có dấu hiệu bất thường nên đưa bé đến nha sĩ kiểm tra
• Tuân thủ lịch mọc răng không chỉ là lý thuyết mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng nhai, thẩm mỹ, và sự phát triển toàn diện
• Nha khoa Tâm Đức Smile luôn đồng hành cùng Quý khách và bé yêu trên hành trình chăm sóc nụ cười đầu đời