Viêm lợi trùm răng khôn: Nguyên nhân, cách điều trị & khi nào nên nhổ răng?

Viêm lợi trùm răng khôn là tình trạng nướu bị sưng đỏ, đau nhức, thường gặp ở người trong độ tuổi 17 – 25 khi răng khôn mọc lệch hoặc mọc ngầm. Nếu không điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến viêm tủy, áp xe, thậm chí tiêu xương ổ răng. Để xác định nguyên nhân chính xác, bạn nên chụp phim CT Cone Beam 3D và khám lâm sàng với bác sĩ chuyên khoa ngoại >10 năm kinh nghiệm. Tại Nha khoa Tâm Đức Smile, chúng tôi áp dụng kỹ thuật nhổ răng khôn không đau, đảm bảo vô trùng tuyệt đối, kèm theo các ưu đãi hấp dẫn như miễn phí chụp phim CT, giảm 10% phí nhổ răng, và hỗ trợ trả góp 0% lãi suất. Hãy chăm sóc sức khỏe răng miệng sớm để tránh biến chứng nguy hiểm từ lợi trùm răng khôn.

1. Viêm lợi trùm răng khôn là gì?

1.1 Tình trạng lợi trùm răng số 8 – Hiểu đúng để không chủ quan

Khi răng khôn (hay còn gọi là răng số 8) mọc không đúng vị trí, không đủ khoảng trống hoặc mọc lệch, một phần nướu (lợi) có thể che phủ lên mặt nhai của răng, gây ra tình trạng lợi trùm răng khôn. Đây là hiện tượng khá phổ biến ở người trong độ tuổi từ 17 – 25, giai đoạn mà răng khôn mọc lệch hoặc răng khôn mọc ngầm thường xuyên xuất hiện.

Lớp lợi này không bám chắc vào thân răng mà tạo ra một khe hở – nơi thức ăn và vi khuẩn dễ dàng tích tụ. Khi không được làm sạch đúng cách, khe này trở thành ổ viêm, gây sưng nướu răng khôn, đau nhức, thậm chí áp xe, ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt hằng ngày của bạn.

Hiện tượng này còn được gọi với thuật ngữ chuyên môn là viêm lợi trùm răng khôn, hay viêm quanh thân răng khôn.

Viêm lợi trùm răng khôn là hiện tượng khá phổ biến ở người trong độ tuổi từ 17-25

1.2 Phân biệt viêm lợi trùm với các bệnh lý nướu khác

Nhiều người nhầm lẫn viêm lợi trùm với các tình trạng như viêm lợi thông thường, viêm nướu, hoặc viêm nha chu. Tuy nhiên, viêm lợi trùm răng khôn có đặc điểm riêng biệt:

Bệnh lý	Vị trí ảnh hưởng	Triệu chứng đặc trưng	Mức độ nguy hiểm
Viêm lợi trùm răng khôn	Nướu phủ trên răng số 8	Sưng đỏ, đau nhức, sốt, khó há miệng, nổi hạch	Trung bình – cao
Viêm lợi thông thường	Toàn bộ vùng nướu	Sưng, chảy máu khi chải răng	Thấp
Viêm nha chu	Nướu, xương ổ răng quanh toàn hàm	Lợi tụt, lung lay răng, tiêu xương	Cao

Việc chẩn đoán chính xác cần được thực hiện bởi bác sĩ chuyên môn thông qua thăm khám và chụp phim CT Cone Beam 3D – giúp xác định hướng mọc của răng khôn, vị trí lợi trùm và mức độ tổn thương.

2. Dấu hiệu nhận biết viêm lợi trùm

2.1 Sưng đau, hôi miệng, khó há miệng

Khi bị viêm lợi trùm răng khôn, dấu hiệu đầu tiên bạn có thể nhận thấy là sưng đỏ vùng nướu quanh răng số 8 – đặc biệt là ở hàm dưới. Tình trạng sưng có thể lan rộng ra má, gây cảm giác vướng víu khi ăn nhai hoặc nói chuyện.

Ngoài ra, vi khuẩn tích tụ dưới lớp lợi trùm sẽ gây hôi miệng, có mùi tanh khó chịu. Một số trường hợp nặng, có mủ và vị đắng trong miệng.

Nghiêm trọng hơn, vùng viêm có thể khiến cơ hàm bị co cứng nhẹ, gây khó khăn trong việc há miệng, đặc biệt vào buổi sáng.

2.2 Cơn đau âm ỉ hoặc nhói – lan ra thái dương, tai

Cơn đau do viêm lợi trùm không chỉ giới hạn ở vị trí răng khôn mọc lệch, mà còn có thể lan rộng:

• Đau âm ỉ kéo dài cả ngày lẫn đêm
• Đau nhói khi nhai, khi chạm vào vùng nướu
• Lan ra vùng thái dương, gây cảm giác mỏi hàm
• Thậm chí, có bạn cảm nhận đau lan ra tai, cổ, gây nhầm lẫn với viêm tai giữa

Đây là dấu hiệu cảnh báo nguy cơ viêm lan sâu vào xương hàm hoặc ảnh hưởng đến dây thần kinh lân cận – cần được điều trị sớm.

2.3 Sốt nhẹ, nổi hạch – báo hiệu nhiễm trùng

Khi tình trạng viêm tiến triển, cơ thể bạn sẽ phản ứng bằng cách sốt nhẹ (37.5 – 38.5 độ) kèm nổi hạch dưới hàm hoặc cổ. Đây là phản ứng miễn dịch tự nhiên trước sự tấn công của vi khuẩn gây bệnh.

Nếu không điều trị kịp thời, vi khuẩn có thể lan rộng, dẫn đến nhiễm trùng huyết, viêm mô tế bào, áp xe quanh răng – những biến chứng nghiêm trọng cần can thiệp y tế ngay lập tức.

Viêm lợi trùm răng khôn gây triệu chứng sưng đau, hôi miệng, sốt, nổi hạch…

3. Nguyên nhân gây viêm lợi trùm răng khôn

3.1 Răng khôn mọc lệch, mọc ngầm – nguyên nhân phổ biến hàng đầu

Trong quá trình phát triển, răng khôn (hay còn gọi là răng số 8) thường không có đủ chỗ để mọc lên đúng vị trí như các răng khác. Điều này dẫn đến tình trạng răng khôn mọc lệch hoặc răng khôn mọc ngầm, đâm xiên vào răng bên cạnh hoặc kẹt trong xương hàm. Khi đó, lợi trùm bên trên không tự thoái triển mà bao phủ một phần thân răng, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn tích tụ và gây ra viêm lợi trùm.

Trường hợp này thường gặp ở bạn trong độ tuổi 17 – 25, khi xương hàm đã phát triển hoàn chỉnh nhưng răng khôn mới bắt đầu trồi lên. Nếu không can thiệp kịp thời, phần lợi bao trùm dễ bị tổn thương, sưng tấy, dẫn đến viêm nướu răng khôn kéo dài và tái phát nhiều lần.

3.2 Vệ sinh kém, thức ăn bám lâu ngày ở vùng răng số 8

Một yếu tố góp phần nghiêm trọng vào viêm lợi trùm răng khôn là vấn đề vệ sinh răng miệng không đầy đủ. Vị trí răng số 8 thường nằm sâu trong hàm, khó quan sát và tiếp cận bằng bàn chải thông thường. Thức ăn thừa dễ mắc lại giữa răng khôn và lợi trùm, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.

Việc không sử dụng chỉ nha khoa hoặc máy tăm nước để làm sạch kỹ càng khiến viêm quanh thân răng khôn dễ khởi phát, làm nướu bị sưng răng khôn, đau nhức dai dẳng. Việc chậm điều trị sẽ khiến tình trạng viêm lan rộng, gây tổn thương các mô mềm và vùng xương ổ răng.

3.3 Miễn dịch yếu ở độ tuổi mọc răng khôn

Trong giai đoạn thanh thiếu niên và đầu tuổi trưởng thành, hệ miễn dịch có thể chưa ổn định hoặc bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như thiếu ngủ, stress, chế độ dinh dưỡng thiếu hụt. Khi răng khôn bắt đầu mọc, phần nướu bị kích ứng và dễ dàng bị vi khuẩn xâm nhập nếu hệ miễn dịch yếu.

Ở những người có tiền sử bệnh lý toàn thân hoặc thường xuyên bị viêm nướu, nguy cơ bị viêm lợi trùm sẽ cao hơn mức bình thường. Trong một số trường hợp, chỉ cần một vết trầy nhỏ trên lợi trùm cũng đủ để vi khuẩn xâm nhập sâu và gây ra nhiễm trùng ổ xương nghiêm trọng.

Có nhiều nguyên nhân có thể gây viêm lợi trùm răng khôn như răng mọc ngầm, vệ sinh răng miệng kém, miễn dịch yếu…

4. Viêm lợi trùm răng khôn có nguy hiểm không?

4.1 Dẫn đến nhiễm trùng ổ xương, viêm tủy, áp xe

Viêm lợi trùm răng khôn nếu không được điều trị kịp thời sẽ nhanh chóng lan rộng xuống mô mềm và xương ổ răng, dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như:

• Nhiễm trùng ổ xương hàm: Gây sưng đau nặng vùng mặt, có thể kèm theo sốt cao, nổi hạch, mệt mỏi toàn thân.
• Viêm tủy răng số 8 hoặc răng bên cạnh: Khi vi khuẩn lan sâu vào tủy, răng sẽ đau buốt dữ dội, ảnh hưởng đến khả năng ăn uống và sinh hoạt hằng ngày.
• Áp xe quanh thân răng khôn: Gây tụ mủ, phồng nướu, có thể phải rạch dẫn lưu hoặc nhổ răng khôn cấp cứu.

4.2 Ảnh hưởng đến răng kế cận – đặc biệt là răng số 7

Một răng khôn mọc lệch có thể đâm vào răng số 7 (răng cối lớn thứ hai), gây ra những tổn thương nghiêm trọng như:

• Tiêu chân răng số 7
• Viêm nha chu quanh răng kế cận
• Lệch khớp cắn, đau thái dương hàm

Đã có nhiều trường hợp bạn buộc phải nhổ cả răng khôn và răng số 7 do phát hiện muộn tình trạng viêm lợi trùm kết hợp tiêu xương.

4.3 Gây khó khăn trong ăn nhai và phát âm

Tình trạng viêm lợi trùm răng khôn thường gây ra:

• Đau rát khi nhai ở vùng hàm sau, đặc biệt là các món nóng/lạnh/cứng
• Khó há miệng, khó phát âm rõ ràng
• Hôi miệng kéo dài do nhiễm trùng lợi trùm và mảng bám tích tụ

Nếu không điều trị sớm, viêm lợi trùm răng khôn có thể gây biến chứng nguy hiểm

5. Cách chẩn đoán viêm lợi trùm răng khôn

5.1. Thăm khám lâm sàng – bước đầu quan trọng

Khi có dấu hiệu như sưng đau nướu, hôi miệng, khó há miệng, hoặc sốt nhẹ, bạn nên nhanh chóng đến nha khoa để được bác sĩ chuyên khoa kiểm tra. Trong quá trình khám lâm sàng, bác sĩ sẽ:

• Kiểm tra trực tiếp tình trạng nướu trùm răng khôn
• Đánh giá dấu hiệu viêm nhiễm, mức độ đỏ – sưng – mủ
• Kiểm tra xem có răng khôn mọc lệch, mọc ngầm hay không

Việc thăm khám kỹ lưỡng giúp loại trừ các bệnh lý răng miệng khác như viêm nha chu, sâu răng số 7, hay các vấn đề xương hàm liên quan.

5.2. Chụp CT Cone Beam 3D – đánh giá chính xác từ gốc rễ

Để chẩn đoán sâu hơn, bác sĩ sẽ chỉ định chụp phim CT Cone Beam 3D – một trong những thiết bị hỗ trợ hiện đại nhất trong lĩnh vực nha khoa hiện nay. Công nghệ này mang đến hình ảnh 3 chiều rõ nét, cho phép:

• Xác định chính xác hướng mọc răng khôn: thẳng, lệch, nghiêng, ngầm
• Đánh giá vị trí rễ răng so với dây thần kinh hàm dưới
• Phân tích mức độ viêm nhiễm xung quanh lợi trùm
• Phát hiện tình trạng tiêu xương ổ răng, áp xe nếu có

5.3. Phân tích mức độ viêm và chỉ định điều trị phù hợp

Sau khi có kết quả từ chụp phim CT Cone Beam 3D, bác sĩ sẽ tổng hợp thông tin để phân loại mức độ viêm lợi trùm:

• Mức độ nhẹ: sưng đau thoáng qua, không ảnh hưởng dây thần kinh
• Mức độ trung bình: viêm tái phát, đau nhức kéo dài, có mủ nhẹ
• Mức độ nặng: viêm lan tỏa, áp xe, ảnh hưởng răng kế cận

Để chẩn đoán viêm lợi trùm răng khôn, bác sĩ cần thực hiện các bước thăm khám lâm sàng và cận lâm sàng

6. Các phương pháp điều trị hiệu quả tại Tâm Đức Smile

6.1. Điều trị triệu chứng giai đoạn đầu

Với các trường hợp viêm lợi trùm nhẹ hoặc lần đầu bị, bác sĩ sẽ áp dụng phương pháp điều trị nội khoa:

• Súc miệng bằng nước muối sinh lý, dung dịch kháng khuẩn Chlorhexidin
• Sử dụng thuốc kháng sinh (như Amoxicillin, Metronidazole), thuốc giảm đau kháng viêm (Ibuprofen, Paracetamol)
• Hướng dẫn chế độ vệ sinh phù hợp, tránh nhiễm khuẩn lan rộng

Mục tiêu là kiểm soát viêm, làm dịu triệu chứng trước khi thực hiện các thủ thuật chuyên sâu.

6.2. Cắt lợi trùm – xử lý viêm tái phát nhiều lần

Đối với trường hợp viêm lợi trùm tái đi tái lại, bác sĩ sẽ chỉ định cắt bỏ phần lợi trùm phủ lên răng khôn. Phương pháp này giúp:

• Loại bỏ phần lợi gây cản trở răng khôn mọc
• Ngăn tình trạng thức ăn bám dính tạo ổ vi khuẩn
• Giảm nguy cơ viêm nhiễm trở lại

6.3. Nhổ răng khôn khi cần – an toàn, không đau

Khi răng khôn mọc lệch, mọc ngầm, chèn ép dây thần kinh hoặc gây viêm nặng, bác sĩ sẽ tư vấn nhổ răng khôn – phương pháp điều trị triệt để, ngăn ngừa biến chứng tái phát.

Tại Nha khoa Tâm Đức Smile, nhổ răng khôn được thực hiện bằng thiết bị siêu âm – máy nhổ răng không đau, với ưu điểm:

• Không đau trong suốt quá trình nhổ nhờ gây tê chuyên sâu
• Thao tác chính xác, bảo tồn xương hàm tối đa
• Không biến chứng, ít chảy máu, vết thương khép nhanh
• Thời gian thực hiện chỉ từ 15 – 30 phút

Tất cả khách hàng sẽ được theo dõi kỹ lưỡng sau nhổ và hướng dẫn chăm sóc hậu phẫu chi tiết để đảm bảo hồi phục nhanh chóng.

Nha khoa Tâm Đức Smile cung cấp nhiều phương pháp điều trị viêm lợi trùm răng khôn

7. Khi nào nên nhổ răng khôn lợi trùm?

Việc nhổ răng khôn bị lợi trùm không chỉ đơn thuần là xử lý tình trạng đau nhức tạm thời, mà còn là một biện pháp chủ động phòng ngừa các biến chứng nặng hơn về sau. Dưới đây là những tình huống mà bác sĩ chuyên khoa thường chỉ định nhổ răng khôn sớm để đảm bảo sức khỏe răng miệng lâu dài:

7.1. Đau kéo dài, viêm tái phát nhiều lần

Khi viêm lợi trùm răng khôn gây đau âm ỉ kéo dài, sưng nướu, kèm theo hiện tượng sốt nhẹ, khó há miệng, rất có thể tình trạng đã chuyển sang viêm quanh thân răng khôn cấp. Việc trì hoãn điều trị sẽ khiến vi khuẩn phát triển mạnh, gây nhiễm trùng sâu, ảnh hưởng đến xương hàm và răng kế cận.

Nếu bạn đã điều trị nội khoa (dùng thuốc) từ 2 – 3 lần mà viêm vẫn tái phát, bác sĩ sẽ chỉ định nhổ bỏ răng khôn để triệt tiêu nguyên nhân gốc rễ của tình trạng viêm.

7.2. Răng mọc lệch, ảnh hưởng răng bên cạnh

Phần lớn các trường hợp răng khôn mọc lệch – nghiêng về phía răng số 7 hoặc đâm vào má – sẽ tạo ra vùng túi lợi sâu, khiến thức ăn tích tụ và gây viêm lợi trùm tái diễn.

7.3. Bác sĩ chỉ định sau khi chụp phim

Không phải tất cả các trường hợp viêm lợi trùm đều cần nhổ răng khôn ngay. Tại Nha khoa Tâm Đức Smile, bạn sẽ được bác sĩ chuyên khoa ngoại – trên 10 năm kinh nghiệm thăm khám kỹ lưỡng, kết hợp chụp phim CT Cone Beam 3D miễn phí để đánh giá:

• Hướng mọc và độ nghiêng của răng
• Vị trí răng số 8 so với dây thần kinh hàm dưới
• Mức độ viêm, tiêu xương, ảnh hưởng mô mềm

Nên nhổ răng khôn chỉ có chỉ định từ phía bác sĩ

8. Hướng dẫn chăm sóc sau khi nhổ răng khôn lợi trùm

Sau khi nhổ răng khôn bị lợi trùm, việc chăm sóc đúng cách là yếu tố quyết định tốc độ lành thương, phòng ngừa biến chứng như viêm ổ răng, chảy máu kéo dài hay nhiễm trùng.

8.1. Nghỉ ngơi 1 – 2 ngày, tránh nhai vùng mới nhổ

Trong 24 – 48 giờ đầu sau nhổ, bạn nên nghỉ ngơi hoàn toàn, hạn chế nói chuyện, không vận động mạnh. Việc tránh nhai thức ăn ở bên răng mới nhổ sẽ giúp vết thương nhanh đông máu và ngăn ngừa thức ăn lọt vào ổ răng.

Bên cạnh đó, nên dùng thức ăn mềm, nguội, tránh đồ nóng, cứng hoặc cay nồng trong vài ngày đầu.

8.2. Súc miệng nước muối loãng, uống thuốc theo đơn

Không nên súc miệng mạnh trong 6 giờ đầu sau nhổ để tránh bật cục máu đông. Sau đó, nên súc miệng bằng nước muối sinh lý pha loãng 3 – 4 lần/ngày, đặc biệt sau khi ăn.

8.3. Tái khám đúng hẹn

Việc tái khám sau 3 – 5 ngày giúp bác sĩ kiểm tra tốc độ lành thương, vệ sinh ổ nhổ (nếu cần), đồng thời xử lý sớm các dấu hiệu bất thường như: sưng không giảm, sốt kéo dài, hôi miệng, hoặc đau nhức sau ngày thứ 3.

Sau khi nhổ răng khôn, bạn cần chăm sóc đúng cách để bảo vệ sức khỏe răng miệng

9. Giải đáp các câu hỏi thường gặp

9.1. Nhổ răng khôn lợi trùm có đau không?

Tại Tâm Đức Smile, quy trình nhổ răng khôn được thực hiện bằng thiết bị hiện đại, gây tê cục bộ, đảm bảo không đau – không biến chứng. Với sự hỗ trợ của CT Cone Beam, bác sĩ sẽ xác định chính xác đường cắt và hướng nhổ, giúp thời gian thực hiện rút ngắn còn khoảng 15 – 30 phút.

Sau nhổ, bạn có thể hơi ê trong 1 – 2 ngày đầu nhưng hoàn toàn kiểm soát được bằng thuốc giảm đau, không ảnh hưởng sinh hoạt.

9.2. Nhổ xong bao lâu là lành hẳn?

Thông thường, ổ răng sẽ lành sau khoảng 7 – 10 ngày, tùy cơ địa và cách chăm sóc. Trong khoảng thời gian này, bạn nên tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ, giữ gìn vệ sinh răng miệng tốt và tránh hút thuốc, uống rượu.

9.3. Có phải uống kháng sinh không?

Có, nhất là trong trường hợp viêm lợi trùm nặng hoặc nhổ răng khôn có tiểu phẫu. Kháng sinh, kháng viêm sẽ giúp hạn chế nguy cơ nhiễm trùng, giảm sưng, rút ngắn thời gian hồi phục. Bác sĩ sẽ chỉ kê toa thuốc chính xác sau khi đánh giá tổng thể tình trạng.

9.4. Bao lâu thì ăn uống bình thường trở lại?

Bạn có thể ăn uống bình thường sau 2 – 3 ngày, tuy nhiên nên tránh nhai vùng răng nhổ trong ít nhất 1 tuần. Nên ưu tiên các món mềm như cháo, súp, bún… và uống nhiều nước.

Sau 7 – 10 ngày, nếu không có dấu hiệu bất thường, có thể quay lại chế độ ăn như cũ.