TẠI SAO BỊ CHẢY MÁU CAM? CÁCH XỬ LÝ NHANH CHÓNG VÀ AN TOÀN

1. Nguyên nhân gây chảy máu cam?

Chảy máu cam có nhiều cấp độ khác nhau, từ nhẹ đến nặng, từ có thể tự cầm máu cho đến phải can thiệp ngoại khoa. Không có giới hạn độ tuổi cho người bị chảy máu cam, là trẻ em dưới 10 tuổi hay người lớn trên 50 tuổi đều có thể gặp phải. Trong đó, trẻ em có tỷ lệ bị chảy máu cam cao gấp 2 lần so với người lớn. Vì vậy, tìm hiểu nguyên nhân và cách xử lý, phòng ngừa chảy máu mũi là việc làm rất cần thiết. 

Để giải thích tại sao chảy máu cam, các chuyên gia đã đề cập đến 5 nguyên nhân phổ biến, bao gồm: Chuyển mùa khí hậu, stress kéo dài, nóng trong người, chấn thương và có dị vật trong mũi. 

Chảy máu cam có nhiều cấp độ khác nhau

1.1. Chảy máu cam do chuyển mùa

Bước vào mùa đông, những người có cơ địa nhạy cảm thường dễ bị chảy máu cam. Tình trạng này rất ít khi xảy ra ở những người có cơ địa khỏe mạnh, bình thường. Vì mùa đông có không khí hanh khô làm khô lớp màng nhầy niêm mạc trong mũi. Do đó, lớp niêm mạc ở mũi dễ bị rách, làm vỡ mạch máu nhỏ bên trong dẫn đến chảy máu cam. Khi vết thương lành lại nhưng vô tình bị bong tróc, tình trạng chảy máu sẽ tái diễn.

Mùa lạnh làm cho bạn dễ bị chảy máu mũi hơn so với các mùa khác, bởi không khí lạnh sẽ gây ra cảm lạnh, viêm xoang. Ngoài ra, nhiệt độ thấp trong không khí chính là điều kiện cho các loại nấm mốc phát triển. Tất cả đều là những tác nhân gây viêm mũi, kích thích niêm mạc mũi đang bị tổn thương, dẫn đến hiện tượng chảy máu mũi.

Một số người còn có thói quen sử dụng thuốc chống nghẹt mũi thường xuyên trong mùa lạnh. Đây cũng là nguyên nhân chảy máu cam vì làm cho mũi bị khô, kích ứng niêm mạc mũi. Vào thời điểm chuyển giao giữa mùa nóng và mùa lạnh, bạn càng dễ bị chảy máu cam hơn.

1.2. Nguyên nhân chảy máu cam do stress kéo dài

Stress, căng thẳng cũng là lý do giải thích tại sao chảy máu cam, bởi yếu tố tâm lý và sức khỏe có mối liên hệ mật thiết với nhau. Thực tế cho thấy, người thường xuyên bị stress dễ chảy máu cam hơn so với người có tâm lý ổn định.

Chi tiết hơn về nguyên nhân chảy máu cam do stress kéo dài, bác sĩ cho biết: Khi bị căng thẳng quá mức, một số người có thói quen ngoáy mũi hoặc xì mũi. Lực tác động không kiểm soát khi bị áp lực tâm lý chính là lý do làm tổn thương mô mềm trong mũi và gây chảy máu.

Ngoài ra, đau nhức đầu do căng thẳng cũng có thể đi kèm với biểu hiện chảy máu cam. Căng thẳng dây thần kinh còn là nguyên nhân gây cao huyết áp, áp lực trong thành mạch máu tăng làm bạn dễ bị chảy máu cam hơn.

Khi xác định nguyên nhân chảy máu cam là do stress, bạn cần giữ cho tinh thần ổn định bằng cách hít thở sâu. Trước tiên, bạn nên tìm đến nơi yên tĩnh, suy nghĩ đến những điều tích cực để hạn chế cảm giác tiêu cực. Trò chuyện với người mà mình tin tưởng cũng là gợi ý tốt dành cho bạn vào lúc này. Sau khi tâm trạng được xoa dịu và máu mũi ngừng chảy, bạn hãy uống 1 ngụm nước để ổn định tinh thần.

Người thường xuyên bị stress dễ chảy máu cam hơn so với người có tâm lý ổn định

1.3. Chảy máu cam do nóng trong người

Trong số các nguyên nhân giải thích tại sao chảy máu cam, nóng trong chính là lý do mang tính chất cơ địa. Tuy các trường hợp bị chảy máu cam do nóng trong người không phổ biến, nhưng nếu đã xảy ra thì sẽ tái diễn nhiều lần. 

Đặc điểm cơ địa là yếu tố chi phối chủ yếu đến các trường hợp bị chảy máu cam. Có một số người có thân nhiệt cao hơn người khác, hoặc có cấu tạo niêm mạc mũi quá mỏng, dễ bị kích ứng khi môi trường thay đổi. Những người này dễ chảy máu mũi ở bất kỳ thời điểm nào, dù là mùa nóng hay mùa lạnh.

Ngoài ra, ăn nhiều thực phẩm cay nóng, ăn đồ ngọt hoặc bị thiếu dinh dưỡng cũng là nguyên nhân gây chảy máu cam. Ớt, tiêu, kẹo ngọt,... nếu dùng quá mức gây nóng trong người, bạn sẽ rất dễ chảy máu mũi. Ở một số trường hợp khác, người bị thiếu Vitamin K, kẽm, Kali,... rất thường gặp vấn đề về sức khỏe, điển hình là chảy máu cam.

Một số người bị nóng trong người còn là do uống nhiều thuốc tây hoặc thường xuyên dùng đồ uống chứa cồn, sử dụng chất kích thích. Nóng trong người làm cho cơ thể mất nước, quá trình tuần hoàn máu trở nên trì trệ, tăng áp lực lên thành mạch, làm vỡ mao mạch ở mũi. Kết quả là gây chảy máu mũi, có thể tái diễn nhiều lần.

Nóng trong người còn là hệ quả của quá trình ứ nhiệt trong cơ thể, đặc biệt là vào thời điểm nắng nóng. Vì nhiệt độ môi trường cao làm nhiệt năng sinh ra từ cơ thể không được giải phóng, chúng tạo áp lực lên niêm mạc mũi, gây chảy máu. Như vậy, không chỉ những ngày lạnh, bạn còn có thể bị chảy máu cam vào những ngày oi bức. 

1.4. Nguyên nhân chảy máu cam do chấn thương

Trong quá trình sinh hoạt, đôi khi bạn không thể tránh khỏi những tai nạn ngoài ý muốn và bị chấn thương. Đây cũng là nguyên nhân có liên quan đến tình trạng chảy máu cam. Chảy máu mũi do chấn thương xuất phát từ những tổn thương ở mũi và khu vực lân cận. Đó có thể là do: Tai nạn lúc tham gia giao thông, va đập vật cứng vào mũi, bị mảnh vỡ văng vào mũi,...

Chảy máu mũi có thể là do chấn thương

Nguyên nhân chảy máu cam do chấn thương sẽ đi kèm với các tổn thương ở xương mũi. Vì vậy, ngoài tìm cách cầm máu, bạn còn cần điều trị xương mũi bị gãy, hoặc nắn chỉnh xương mũi nếu có sai lệch. 

Chảy máu mũi do chấn thương sẽ gây ra tình trạng chảy máu ồ ạt. Vì ngoài các mao mạch trong mũi, mạch máu lớn ở vùng hàm mặt cũng bị ảnh hưởng. Một số trường hợp nghiêm trọng còn gây ra tình trạng chảy máu nội sọ, bạn bị choáng váng do sặc máu vào đường thở.

Để xác định chính xác nguyên nhân chảy máu cam là do chấn thương ở vùng nào, bạn cần phải chụp X-quang sọ, X-quang Blondeau hoặc chụp CT. Do đó, ngay khi xảy ra tai nạn, bạn phải đến bệnh viện ngay, thời gian càng kéo dài thì các tổn thương càng nghiêm trọng.

1.5. Có dị vật trong mũi gây chảy máu cam

Để lý giải tại sao chảy máu cam, có dị vật trong mũi cũng là nguyên nhân được bác sĩ đề cập. Trường hợp này chủ yếu xảy ra ở trẻ em, vì trẻ thường có thói quen cho các đồ vật nhỏ vào miệng hoặc mũi.

Dị vật bị kẹt sâu ở trong hốc mũi sẽ rất khó để lấy ra, chúng sẽ làm tổn thương niêm mạc mũi và gây chảy máu. Nếu không phát hiện sớm, dị vật tồn tại trong mũi còn gây sưng viêm, thậm chí làm hoại tử các vùng bị ảnh hưởng. 

Ngoài các nguyên nhân chảy máu cam vừa liệt kê, tình trạng này còn có thể xảy ra bởi nhiều lý do khác. Đó có thể là:

• Viêm xoang, khối u mũi xoang,... là những bệnh lý có liên quan đến mũi. Triệu chứng điển hình khi bạn mắc các bệnh này chính là chảy máu cam. Bên cạnh đó, bạn cũng sẽ bị nghẹt mũi.
• Cấu trúc mũi bất thường, biến chứng y khoa, hít cocain,... cũng là các nguyên nhân dẫn đến tình trạng chảy máu cam.
• Những người bị sốt xuất huyết, giảm tiểu cầu, mắc bệnh Hemophilia,... sẽ có thể bị chảy máu mũi.
• Các nghiên cứu chỉ ra rằng, có 20% trường hợp phụ nữ bị chảy máu cam trong thai kỳ. Nguyên nhân là vì quá trình mang thai làm cho mạch máu trong mũi mở rộng, thành mạch bị tăng áp lực nên dễ vỡ.

Tìm hiểu lý do tại sao chảy máu cam sẽ giúp bạn định hướng đúng cách điều trị và phòng ngừa. Nên lưu ý rằng: Chảy máu ở mũi có thể xảy ra ở bất cứ ai, vì vậy, bạn cần chủ động ngay từ bây giờ để bảo vệ sức khỏe.

Chảy máu ở mũi có thể xảy ra ở bất cứ ai

2. Hướng dẫn cầm chảy máu cam đúng cách

Tìm hiểu nguyên nhân tại sao chảy máu cam rất quan trọng, tuy nhiên, đây không phải là việc làm cấp thiết khi bạn đang bị chảy máu cam. Nếu bạn hoặc người xung quanh bị chảy máu mũi, điều đầu tiên bạn cần làm chính là thực hiện sơ cứu, cầm máu đúng cách.

Sau đây là hướng dẫn chi tiết về cách cầm chảy máu cam:

• Bước 1: Bạn giữ cho đầu cao hơn tim, tức là phải ngồi dậy, không được nằm hoặc cúi đầu. Bạn hướng người nghiêng về phía trước và không thở bằng mũi để tránh máu chảy vào khí quản. Thay vào đó, bạn thở bằng miệng. 
• Bước 2: Bạn bóp nhẹ phần dưới gốc xương cứng - bên trên lỗ mũi bằng ngón cái và ngón trỏ. Bạn giữ yên trong khoảng 5 phút. Cùng lúc đó, bạn hãy chườm đá lên sống mũi bằng tay còn lại.
• Bước 3: Bạn thả tay để kiểm tra xem máu còn chảy không, nhưng vẫn tiếp tục giữ túi đá thêm 10-15 phút. Nếu máu mũi vẫn còn chảy, bạn phải bóp mũi thêm 10 phút.
• Bước 4: Sau khi hoàn tất các bước vừa rồi, máu mũi sẽ ngừng chảy. Lúc này, bạn có thể yên tâm. Tuy nhiên, nếu tình trạng chảy máu cam vẫn chưa được kiểm soát, bạn phải đến bệnh viện ngay vì đây là trường hợp khẩn cấp.

Có thể thấy rằng, các bước sơ cứu khi bị chảy máu cam rất đơn giản, ai cũng có thể thực hiện. Bạn cần làm đúng theo các bước vừa rồi để cầm máu hiệu quả. Nhưng thực tế, có không ít người mắc phải sai lầm trong quá trình sơ cứu cho người đang chảy máu mũi. Để đề phòng các rủi ro không đáng có, bạn cần tiếp tục tìm hiểu về những sai lầm cần tránh khi cầm chảy máu cam.

• Thứ nhất, bạn không nên bịt mũi đang chảy máu bằng khăn giấy hay bất kỳ vật dụng nào khác với mục đích cầm máu. Bởi những chất liệu bạn tìm thấy trong lúc hoảng loạn sẽ không đảm bảo được yếu tố vô trùng. Vật dụng cầm máu bị nhiễm khuẩn sẽ làm nhiễm trùng niêm mạc mũi, bạn có thể gặp thêm nhiều vấn đề sức khỏe về sau.
• Thứ hai, ngửa đầu ra sau khi bị chảy máu cam với mục đích cầm máu là hành động sai lầm. Vì khi bạn ngửa đầu ra sau, máu từ mũi có thể chảy ngược về cuống họng, làm ảnh hưởng sức khỏe, thậm chí là nghẹt thở. Một số người vô tình nuốt máu cam xuất hiện biểu hiện buồn nôn và nôn.
• Thứ ba, sau khi cầm máu cam thành công, bạn cần tiếp tục theo dõi sức khỏe của mình. Bạn không nên hoạt động thể chất quá mạnh hay làm việc quá sức, vì vết thương ở mũi cần có thời gian để lành lại.

Để cầm máu cam đúng cách và hiệu quả, bạn phải giữ bình tĩnh, xác định những điều phải làm và không nên làm. Mặc dù chảy máu cam không phải là vấn đề sức khỏe lớn, nhưng sơ cứu sai cách có thể gây ra ảnh hưởng ngoài ý muốn. Vì vậy, bạn cần tìm hiểu và ghi nhớ các bước cầm máu đúng chuẩn, điều này sẽ giúp ích rất nhiều trong những trường hợp khẩn cấp.

3. Phòng ngừa chảy máu cam tại nhà

Biết được nguyên nhân tại sao chảy máu cam chính là tiền đề quan trọng giúp bạn phòng ngừa tình trạng này hiệu quả. Phòng bệnh hơn chữa bệnh luôn là phương châm y tế hàng đầu, bạn nên áp dụng đối với mọi bệnh lý, dù là nặng hay nhẹ.

Để phòng ngừa chảy máu cam tại nhà, bạn cần tập trung vào 4 việc làm sau đây:

• Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng cho cơ thể.
• Không dùng tay hoặc vật nhọn để ngoáy mũi.
• Giữ ấm cơ thể khi thời tiết giao mùa.
• Từ bỏ thói quen sử dụng các chất kích thích.

Để phòng ngừa chảy máu cam tại nhà, bạn cần bổ sung đầy đủ dinh dưỡng cho cơ thể

3.1. Bổ sung đủ dinh dưỡng

Sắt, Kali, kẽm, Vitamin C, Vitamin K,... là những vi chất quan trọng đối với cơ thể con người. Trong đó, Vitamin K có tác dụng hỗ trợ đông máu, Vitamin C giúp bảo vệ thành mạch,... Nếu thiếu đi các chất dinh dưỡng quan trọng, sức khỏe giảm sút sẽ làm bạn dễ bị chảy máu cam.

Nên để phòng tránh chảy máu mũi cũng như nâng cao sức khỏe toàn thân, bạn cần bổ sung đầy đủ dưỡng chất thiết yếu cho cơ thể. Một số thực phẩm giàu sắt, Kali, kẽm là: Thịt bò, măng tây, ngũ cốc,... Một số thực phẩm giàu Vitamin C và Vitamin K là: Cam, chanh, ổi, củ cải, bông cải xanh,... Hãy làm phong phú bữa ăn hàng ngày của bạn bằng sự đa dạng của các loại thực phẩm, bạn sẽ ăn ngon miệng hơn, sức khỏe cũng tốt hơn.

3.2. Không dùng tay hoặc vật nhọn ngoáy mũi

Để phòng ngừa chảy máu mũi, bạn cần hạn chế các hoạt động có thể làm tổn thương mô mềm trong mũi. Điển hình là dùng tay hoặc vật nhọn để ngoáy mũi. Đây là thói quen không tốt, nhưng lại xuất hiện ở rất nhiều người. Hơn nữa, thói quen này còn không đảm bảo vệ sinh, sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập vào khoang mũi, thậm chí là hệ hô hấp.

Đối với trẻ em, bạn cần quan sát quá trình chơi đồ chơi của bé, đặc biệt là những đồ chơi có kích cỡ nhỏ. Bạn không nên để những vật nhỏ, nhọn ở trong tầm tay của trẻ em, vì trẻ chưa có ý thức về tính nguy hiểm của những vật dụng này.

Khi có dị vật ở trong mũi, bạn không nên cố gắng lấy nó ra tại nhà. Lúc này, bạn cần đến cơ sở y tế gần nhất để nhờ bác sĩ hỗ trợ. Tự ý lấy dị vật tại nhà có thể đẩy dị vật vào sâu trong mũi hơn, làm tăng mức độ nguy hiểm.

3.3. Giữ ấm khi thời tiết giao mùa

Nếu bạn là người có cơ địa nhạy cảm, có tiền sử bị viêm xoang,... thì nên giữ ấm cho cơ thể mỗi khi thời tiết giao mùa. Ngoài tay và chân, bạn còn cần giữ ấm phần đầu để tránh không khí lạnh. Bạn có thể giữ ấm mũi của mình bằng khẩu trang.

Giữ ấm cho cơ thể không chỉ giúp bạn phòng ngừa chảy máu mũi, mà còn ngăn chặn các bệnh thường gặp khác khi trời lạnh. Ví dụ như: Cảm lạnh, sốt, hắt hơi,... Nhờ đó, sức khỏe và tinh thần của bạn sẽ không bị ảnh hưởng bởi nhiệt độ của thời tiết.

Nên giữ ấm cho cơ thể mỗi khi thời tiết giao mùa

3.4. Từ bỏ thói quen dùng các chất kích thích

Từ bỏ thói quen dùng các chất kích thích như: Rượu bia, thuốc lá, cocain,... chính là việc cần làm nếu bạn muốn phòng ngừa chảy máu cam. Các hoạt chất gây hại trong chất kích thích không chỉ làm chảy máu mũi, mà còn gây ra nhiều bệnh lý nguy hiểm khác.

Thực tế cho thấy, người thường xuyên hút thuốc lá có nguy cơ cao mắc bệnh phổi, người thường xuyên uống rượu bia có nguy cơ cao mắc bệnh gan. Do đó, hạn chế dùng chất kích thích có ý nghĩa rất lớn đối với sức khỏe và tâm lý của bạn. 

Những thông tin vừa rồi đã giúp bạn xác định nguyên nhân tại sao chảy máu cam. Thông qua đó, bạn sẽ bảo vệ sức khỏe của mình và người thân tốt hơn nhờ những biện pháp xử lý và phòng tránh chảy máu cam hiệu quả. Nếu bạn nhận thấy tình trạng chảy máu cam của mình ở mức nghiêm trọng, hãy liên hệ với bác sĩ ngay để được hỗ trợ. 

Bạn đừng quên chăm sóc răng miệng để sức khoẻ luôn được đảm bảo. Ngay khi có nhu cầu "đổi mới nụ cười", bạn hãy liên hệ Tâm Đức Smile bằng cách:

• Gọi đến Hotline 19008040 - 0329851079 (Có sử dụng Zalo/Viber).
• Điền thông tin vào bảng sau đây.